Hiper Hızlı Dijital Dünyanın Teknolojileri Hiper Hızlı Koronaya Çözüm Bulabilir mi?

Dr. Mehtap Battal

Hiper Hızlı Dijital Dünyanın Teknolojileri Hiper Hızlı Koronaya Çözüm Bulabilir mi?

Hiper hızla yol alan dijital dünyamızın insanları “koronavirüs” vakasıyla büyük bir şokla geçici bir süreyle (dilerim) Maslow’un Hiyerarşisinin en alt düzeyindeki fizyolojik ve güvenlik  basamaklarına geri döndü!  En üst basamağa ulaşanlar, karmaşık ihtiyaçları bir tarafa bırakarak aşağıya doğru hızlı adımlarla inerek isimlerinin yanındaki bütün unvanları bir tarafa bırakarak diğerleriyle eşitlendi. Dünyanın tüm sanal ve fiziksel marketlerinde temel gıda ürünlerine inanılmaz bir hücum yaşandı, gıda maddelerine ulaşmak için insanlar birbirleriyle yarıştı…

Dijital dünyanın kaldırdığı coğrafi sınırları “virüs” kapattı, tedarik zincirleri kırıldı, globalleşmeye büyük bir darbe indirildi. Ülkeler sınırları içerisinde sokağa çıkma yasakları (kısmen ya da tamamen) uygulayarak sosyal izolasyonu sağlamaya çalışıyor. Sonuç itibarıyla, her türlü toplu etkinlik yasaklanıyor ve evde çekirdek aile yaşamına geri dönüş yaşanıyor.

Koronavirüs, üssel büyüme hızını fark edene kadar bir anda yıkıcı etkisiyle piyasaları darmadağın eden ve bir “unicorn”a dönüşen dijital dünyadaki “startup” gibi… Bu küresel tehditin adı Çin’de bir  “salgın” iken 2020 Martında bir anda “pandemi” oldu.

Dijital dünyanın birinci kuralı; hızdır, ikincisi; lineer değil üssel büyümedir, üçüncüsü ise yıkım gücüdür. Bazı ülkeler maalesef bu üssel büyüme hızının farkına varamadı ve virüs 190’dan fazla ülkeye yayıldı, birçok ülke olağanüstü acil aksiyon planlarını devreye koymakta geç kaldı, yıkımın en ağır bilançolarıyla yüzleşti ve süreç devam ediyor; sosyal, psikolojik, siyasal, ekonomik ve belki de saymakla bitiremeyeceğimiz sonuçlara tüm insanlık katlanmak zorunda kalacak.

2020’nin hemen başında, hiper hızlı dijital dünyanın ezber bozan teknolojik gelişmeleri yerine akıllara durgunluk veren bilim kurgu filmlerde seyrettiğimiz kabus sahneler gerçekleşiyor ve hayalet şehirlere dönen dünyamızın insanlarının bu virüsten kurtulmak için ellerin nasıl yıkaması gerektiği anlatılıyor “en basit ve temel öz bakıma geri dönüş!”…

Dünyaca ünlü Türk kalp cerrahı Prof. Dr. Mehmet Öz; “The Tonight Show Starring Jimmy Fallon” programında “Turkish Twist” olarak adlandırdığı el yıkama yöntemini, Türklerin nasıl el yıkadığını Amerikan televizyonlarından koronavirüsten korumanın ilk ve en önemli yolu olarak dünyaya açıklıyor… Bütün dünya hiç bu kadar kenetlenmedi aslında; savaşlar, çıkar çatışmaları, rekabet üstünlükleri, ekonomik, siyasi ve ticari güç olma çabaları vesaire vesaire  herşey ama herşey bir tarafa bırakıldı, odak tüm insanlık için “Korona”…

Bahçeşehir Üniversitesinde MBA öğrencilerimle koronavirüs tedbirleri öncesindeki yüz yüze yapılan son “Endüstri 4.0 ve Dijital Dönüşüm” dersimde (online eğitime geçildi) Dijital Ekonomi ve Platformlar konusunda; Çin’in platformlarının dünyayı nasıl sarstığını ve önümüzdeki birkaç yıl içerisinde boyutların nereye gideceğini anlatırken, bir es verip aslında bu projeksiyonların koronavirüs vakası sonrasında nasıl realize olacağını kimsenin bilmediğini ya da öngöremediğini anlattım. Akabinde, COVID-19’un Çin ekonomisi üzerindeki etkisi hakkındaki ilk veriler; perakende satış ve endüstriyel üretim alanlarında önemli düşüşlere ilişkin bilgi Çin Ulusal İstatistik Bürosu’ndan geldi. Verilerine göre; 2020 Ocak ve Şubat aylarında bir önceki yıla göre sanayi üretiminde %13.5, perakende satışlarda %20.5 oranında büyük düşüşler yaşandığı açıklandı. Sadece Çin değil, bütün dünyadaki negatif ekonomik etkinin endişeyle giderek arttığını ve dengelerin değiştiğini görüyoruz; fakat şuanda dünyanın daha ne kadar değişeceğini bilmek imkansız.  Küresel ölçekte bir arz-talep ve finans şoku yaşanıyor… Global ölçekli işletmelerle birlikte yerel mikro ölçekli işletmelerin tümü üretim düşüşü ve tedarik zincirinin kırılması sorunuyla karşı karşıya. Sağlık, gıda ve uzaktan çalışma teknolojileri talebi dışındaki sektörlerde dramatik düşüşler yaşanıyor. Finansta, oluşan belirsizlik karşısında riskten kaçınma ve likiditeye dönüş, kurlarda artan dalgalanma krizi tüm piyasaları alt üst ediyor. Virüs vakasının en önemli iki sonucu; insan sağlığı ve ekonomi. Salgını önlemek ve insanları korumak birinci öncelik sonrasında ise  virüsün yarattığı ekonomik krizin üstesinden gelmek.

Dünyayı sarsan, ekonomik ve teknolojik korku yaratan Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan virüsün tüm dünyada yarattığı şok etki aşılmaya çalışılıyor; tespiti ve tedavisini bulmak için uluslarüstü bir çabayla tüm bilim insanları son dijital teknolojileri kullanarak gece gündüz çalışıyorlar. Virüsü teşhis etmek ve izlemek için  yapay zeka kullanılıyor, salgın sırasında tıbbi malzemelerin transferinde ve kamusal alanlarda termal görüntüleme için ve daha birçok alanda dronlar kullanılıyor. Robotlar, insandan insana temas miktarını azaltmak için temizlik, sterilize etme, gıda ve ilaç verme gibi birçok görevi gerçekleştirmek için kullanılıyor.  Bakteri ve virüsleri otonom olarak öldürmek için UVD robotları,  hastanelerde catering hizmeti için de robotlar aktif olarak kullanılıyor. Virüsü oluşturan proteinleri anlamak için en yeni yapay zeka algoritmaları ve bilişim teknolojilerinin gücünü kullanarak ilaç geliştirme faaliyetleri son hızla devam ediyor. Anti-patojen, anti-bakteriyel gelişmiş kumaşlarından yapılmış yüz maskeleriyle koruma sağlanıyor, bilgi paylaşmak için chatbotlarla insanlara ücretsiz çevrimiçi sağlık danışmanlık hizmeti sunuluyor,  hastaların hastane ile iletişimi  blockchain platformu ile gerçekleştiriliyor. Doktorlar, hastaların kapılarına bırakılan kitlerle çevirimiçi teşhis ve tedavi uygulayabiliyor. Bulut bilişim ve süper bilgisayarlar, virüs için bir tedavi veya aşı gelişimini hızlı bir şekilde izleyebilmek için araştırmacılar tarafından kullanılıyor.

Dilerim, bütün dünyayı büyük bir şokla sarsan eşi görülmemiş bu “virüs” küresel kaosu önlemek için ve daha sonra ortaya çıkabilecek küresel ölçekli insanlığı tehdit edecek olan pandemileri; dijital dünyanın yetkinlikleri ve Endüstri 4.0’ın dayandığı teknolojilerle üstesinden gelmeyi başarabilir. Dijital dünyanın teknolojileri, bu küresel tehditi en kısa sürede bütün insanlık için zaferle noktalayabilir.